De Geschiedenis van de Kerstboom

De geschiedenis van de kerstboom

Honderden miljoenen mensen over de gehele wereld vieren kerstmis met een kerstboom in huis. Kerst, we vieren het met z’n allen uitbundig. Zodra Sint het land verlaten heeft slaan we massaal aan het kerstbomen kopen en optuigen. 

Waar komt onze traditie om een kerstboom op te zetten vandaan? Voor iedereen is een kerstboom zo vanzelfsprekend, dat niemand eigenlijk meer weet dat onze kerstbomen traditie z’n oorsprong in Duitsland vindt. Laten we bij het begin beginnen.

De naam Kerstmis is afgeleid van Christ-mis: de katholieke mis (viering) van de geboorte van Jezus Christus op 25 december. Het versieren van de woonomgeving in de kerstperiode met een kerstboom, guirlande, en kerststukjes is bij veel families een traditie. 

Vroeger werden bomen in het algemeen gezien als het symbool voor vruchtbaarheid. De Romeinen en de Germanen zagen in de bomen een Goddelijkheid. Bomen waren belangrijke natuurelementen die zorgden voor de verbinding tussen de Goddelijke wereld en de aardse wereld. Ook worden bomen nog steeds gezien als een ware levenskracht. Vandaar dat de boom ook wel “De levensboom” wordt genoemd in diverse culturen.

Het verhaal gaat dat het ontstaan van de kerstboom terug gaat tot in de Germaanse tijd, meer dan 2000 jaar geleden. De Germanen waren begonnen met de traditie om op de kortste dag van het jaar, midwinternacht, een grote Dennenboom op het dorpsplein te plaatsen. De reden om de Dennenboom in het midden van het dorp te plaatsen was omdat de Dennenboom een tijd van bloei en hoop kenmerkte. Zij versierden de dennenboom met verschillende vruchtbare producten waaronder appels.

Vanaf midwinternacht worden de dagen weer langer en komt de lichtere lente in aantocht, dit gaf hoop en uitzicht op de bloeiperiode van de oogst voor de Germanen.

De Germanen geloofden in Boomgeesten met bijzondere krachten en zorgden voor een gezond leven. Ze ontdekte dat er een speciale boom was die altijd groen bleef: De Groene Dennenboom. Om de Boomgeesten gunstig te stemmen en te zorgen dat deze snel weer terug zouden keren in de boom, ging men Dennenbomen versieren om zo de Boomgeesten weer terug te lokken in de boom. Dit werd o.a. gedaan met lingers, appels, zilver en goud. Later werden er ook versieringen in de boom gehangen zoals bijvoorbeeld sterren en een maan. Ook werden  er offers gebracht. Dit laatste wordt als voorloper gezien van de cadeautjes die wij onder de boom plaatsen en aan elkaar geven. 

Tevens versierde de Romeinen in dezelfde winterperiode hun huizen met groene takken, dit stond symbool voor goddelijkheid en vruchtbaarheid. De Romeinen kozen specifiek voor Dennentakken, omdat deze niet snel uitdroogde en verkleurde en paste bij de symboliek achter deze versiering. 

Een kerstboom wordt in Nederland gebruikt sinds de negentiende eeuw. Deze traditie is overgewaaid uit Duitsland. 

De meeste bomen laten hun bladeren vallen in de herfst, een naaldboom gebruikt als kerstboom blijft altijd groen, mits je deze ook water geeft. 

Kaarsen en lichtjes in de kerstboom 

Kerstmis is eigenlijk het feest van het licht. Net als de kerstverlichting, verwijzen glimmende kerstballen in de kerstboom naar de dagen die na Kerstmis weer langer gaan worden.

Het zijn de donkerste dagen van het jaar, er worden veel kaarsen gebrand veel en er worden kerstlichtjes in de kerstboom gehangen voor nog meer sfeer in huis. Bij de christenen staat het branden van een kaars het symbool voor Jezus. Hij noemde zichzelf namelijk het 'licht der wereld’. Vandaar dat in vele kerken altijd kaarsen staan te branden. De piek daar in tegen is een Christelijke verwijzing, naar de ster die de drie koningen naar Jezus leidde.

Vandaar dat de piek ook vaak een ster is. 

Kerstballen werden voor het eerst gemaakt in de 17e eeuw. Het begon als een wedstrijd glasblazen: wie kon de grootste glazen bol blazen. Deze kerstballen werden in deuropening gehangen, ook om zo de boze geesten buiten de deur te houden. Met de jaren werden de ballen ook lichter en kleiner en werden ze in de kerstboom opgehangen.

Het branden van een kerstkaars

De Heidenen / anders gelovige hadden een “Joel kaars”. Ze vereerde de geboorte van de zon en met kaars probeerde ze de zon aan te sporen om de aarde goed te verwarmen. De Christenen hebben dit gebruik veranderd. Voor hun is licht de betekenis van een nieuw leven. De geboorte van Jezus bracht licht en verlossing op de aarde. De kaars en de ster van Bethlehem zijn het zelfde symbool. Vroeger branden men echte kaarsen in de Kerstboom, met vele kerstbranden van dien. Dat is niet meer nodig, tegenwoordig hebben brandveilige Led verlichting of gewone kerstverlichting, dit is een stuk veiliger. Maar Led verlichting is een stuk duurzamer in stroom gebruik.

Vele denken dat de traditie van kerstboom voortkomt uit het Christendom. Daar veel mensen de kerstboom met het Christendom associëren, Hoe is deze Germaanse traditie in het Christendom binnengeslopen?

Uit de geschiedenis blijkt dat de eerste kerstbomen in de 15e eeuw werden gebruikt tijdens de Christelijke winterfeesten. Dit gebeurde vooral in Noord en Oost-Europa. In veel van deze gebieden waren vroeger Germaanse stammen te vinden, waardoor de kerstboom met de cultuur is meegegroeid.

Toch is er door de jaren heen, vanuit het Christendom, verzet geweest tegen het gebruik van de kerstboom, daar deze van oorsprong niks te maken heeft met de Christelijke gebruiken en tradities. 

De eerste kerstboom stond pas in 1982 voor het eerst in Vaticaanstad. Tegenwoordig accepteren de meeste stromingen binnen het Christendom de kerstboom en associëren de kerstboom met de betekenis dat de kerstboom de vorm heeft van een driehoek. Het Christendom ziet die driehoek als verbondenheid tussen de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

Verspreiding van de kerstboom door Europa

De oudste beschrijvingen van een kerstboom die gebruikt is in het christendom komt uit  en Letland en Frankrijk. Zo heeft er in 1539 in de Rooms-Katholieke kathedraal van Straatsburg een kerstboom gestaan. In Riga zijn aanwijzingen dat daar de eerste dennenboom met kaarsen heeft gestaan in 1510.

In Duitsland werd, in de eeuwen daarna, de kerstboom binnen in huis gezetten. De Duitsers versierden de kerstboom met appels. 

Het was in die tijd traditie om de kerstboom pas op 24 december op te tuigen, zodat er kerstcadeautjes de avond voor kerst onder de kerstboom gelegd konden worden. 

Tegenwoordig is het steeds gebruikelijker om de kerstboom een paar weken voor Kerst op te tuigen. Het geeft een gezellige sfeer in huis. 

Het gebruik van de kerstboom door de Duitsers in de 16e en 17e eeuw sloeg over naar de Engelse Adel. In de 19e eeuw verspreidde de traditie van de het opzetten van een kerstboom in je huis over heel Europa en ver daar buiten. In 1840 werd de eerste kerstboom in Nederland in huis gehaald, in het Gelderse Hemmen.

De kerstboom in Nederland 

In Nederland werd de kerstboom bekend via de katholieke zondagsscholen. 

Als kerstboom gebruikte men een spar dennenboom die versierd werd met kaarsen, appels en noten. In de twintigste eeuw werden deze vervangen door glinsterende kerstballen, slingers, engelenhaar en een piek. 

In het begin van de 19e eeuw waaide de Duitste kerstboom traditie over naar de Verenigde Staten. Daar is het concept vercommercialiseerd, met elk jaar nog hogere en grotere bomen geplaatst op openbare, toonaangevende plekken, zoals Rockefeller Plaza, Times Square in New York of het Witte Huis in Washington DC.

De laatste jaren is de traditionele zilverspar Picea Omorika dennenboom als kerstboom op zijn retour. Er wint een nieuw kerstbomen ras aan populariteit: de Nordmann spar. Deze boom heeft volle takken en een mooie blauwgroene kleur. Maar de Nordmann als kerstboom gebruik is vooral populair geworden omdat deze boom géén naalden laat vallen. De Nordmann kerstboom van 175cm hoog is in onze webshop online te bestellen. Ook als kunstkerstboom is de Nordmann een gewild model.  

Ontstaan van Kunstkerstbomen

De eerste kunstkerstboom wordt in 1883 verkocht in het warenhuis Sears, Roebuck & Company. Voor de prijs van 23 cent. De kerstboom was een boom met 25 losse takjes, met rode besjes versierd. Deze eerste kunstkerstboom kreeg de bijnaam ‘feather tree’, daar de takken gemaakt waren van geverfd dons. De kunstkerstboom is eigenlijk aan het eind van de 19e eeuw uitgevonden om het massaal kappen van kerstbomen tegen te gaan en het hergebruik van de kunstkerstboom te stimuleren, jaar na jaar. De verkoop van heeft tijdens de beurs crash in 1929 een extra stimulans gekregen. Er was weinig geld en niet iedereen had op dat moment genoeg geld om elk jaar een nieuwe boom te kopen. Een eenmalige investering in een kunstkerstboom was een goede en goedkope optie. En dat is het eigenlijk nog steeds. 

Sindsdien heeft de ontwikkeling van kunstkerstbomen niet stil gestaan. 

De mooie kunstkerstbomen die tegenwoordig te koop zijn, zijn niet van echt te onderscheiden, door nieuwe technieken en de hoogwaardige kunststoffen als PVC  (Polyvinylchloride) en PE (Polyethyleen) zorgen mooie volle takken met hoogst realistische groene kleurschakeringen. Door de vernuftige Hinged takken constructie kunnen de huidige kunstkerstbomen binnen 3 minuten worden opgezet, inclusief verlichting. 

De mooiste kunstkerstboom die er momenteel te koop is, is de Arkansas 183cm Deluxe 100% PE van Our Nordic Christmas by Van Der Gucht. Deze 100% natuurlijk ogende premium kunstkerstboom zal u betoveren door zijn prachtige realistische look. Met zijn maar liefst 6230 taken en tips is deze boom onovertroffen! 

Wij wensen u fijne kerstdagen!